موثرترین عوامل بر قیمت ارز
عناوین این مقاله
قیمت ارز تاثیر مستقیم بر تعیین قیمت انواع کالا ها و خدمات در بازار دارد. بسیاری از کالا ها یا مواد اولیه مربوط به صنایع و خدمات مختلف وارداتی هستند که در صورت نوسان مداوم قیمت ارز، قیمت این اقلام هم نا پایدار و در حال افزایش خواهد بود. در شرایط بی ثبات اقتصادی، سیاست های اقتصادی دولت با شکست مواجه شده و در نهایت فشار وارده را عموم مردم جامعه تحمل خواهند کرد.
اطلاع از عوامل تاثیر گذار بر قیمت ارز و آگاهی از نحوه عملکرد این عوامل در بازار به افراد کمک می کند تا دید باز تری نسبت به بازار های مالی داشته و قدرت پیش بینی نسبی به دست آورند که در نهایت این موضوع منجر به موفقیت بیشتر در سرمایه گذاری های آتی و برنامه ریزی بهتر برای تامین مخارج در افق پیش رو می شود.
در این مقاله به شرح عوامل تاثیر گذار بر نوسانات قیمت ارز در بازار، علل افزایش قیمت ارز، شروط لازم برای کاهش قیمت ارز در جامعه و مزایا و معایب نوسان قیمت ارز پرداخته می شود تا خوانندگان اطلاعات مالی خود را افزایش داده و قادر به تصمیم گیری بهتر برای فعالیت های اقتصادی خود در حوزه های مختلف باشند.
عوامل تاثیر گذار بر قیمت ارز چیست؟
سوالی که عموما برای افراد با توجه به افزایش بی سابقه نرخ ارز در سال های اخیر ایجاد می شود این است که “عوامل تاثیر گذار بر قیمت ارز چیست؟” عوامل مختلف و متعددی می توانند بر قیمت ارز در یک جامعه تاثیر گذار باشند. برخی از این عوامل تا حدی قابل پیش بینی و برخی خارج از کنترل و پیش بینی هستند. از طریق سایت مشاهده قیمت ارز می توان به طور منظم قیمت ارز را دنبال کرد. اولین و مهم ترین عامل اثر گذار بر قیمت ارز در بازار، نرخ تورم است. هنگامی که دولت برای مثال به علت تحریم ها در تامین مخارج خود از راه های پیش بینی شده موفق نباشد اقدام به چاپ پول کرده که این پول پشتوانه تولیدی ندارد و موجب افزایش نقدینگی در جامعه و ایجاد تورم می شود.
از طرف دیگر اگر در بازار تقاضا برای کالا یا خدمتی افزایش یافته، اما فروشندگان با هدف کسب سود بیشتر، کالا یا خدمت ذکر شده را به بازار تزریق نکنند، قیمت ها به صورت کاذب افزایش می یابد و تورم در جامعه بیشتر می شود. از طرف دیگر طبق مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام هر ساله باید به اندازه اختلاف نرخ تورم داخلی و خارجی برای حفظ قدرت صادراتی کشور، میزانی به نرخ ارز افزوده شود. با توجه به افزایش تورم در جامعه بنابراین هر ساله نرخ ارز شیب صعودی تندی خواهد داشت.
اگر چرخ اقتصادی جامعه به صورت معیوب کار کند سرمایه گذاران وارد فعالیت های تولیدی نشده و کمبود تولید به بروز مشکل در تامین هزینه های دولت و از بین رفتن پشتوانه نقدینگی جامعه منجر می شود. در صورتی که ارزش کالا های صادراتی بیش از کالا های وارداتی باشد این موضوع به افزایش ارزش پول ملی منجر شده و طبیعتا عکس این موضوع قیمت ارز را افزایش می دهد.
علت افزایش قیمت ارز چیست؟
در سال های اخیر مردم شاهد افزایش قیمت بی سابقه ارز و خصوصا دلار بوده اند. در پاسخ به سوال علت افزایش قیمت ارز چیست باید گفت که اصلی ترین دلایل آن در بخش قبل بررسی شد. نرخ تورم صعودی در جامعه موجب کاهش ارزش پول ملی در مقابل ارز های خارجی می شود. مردم با افزایش قیمت ها اعتماد خود را به نهاد های دولتی و بازار سرمایه داخلی از دست داده و اقدام به خرید ارز با امید افزایش قیمت بیشتر و رسیدن به سود، می کنند در نتیجه تقاضا برای ارز افزایش می یابد در حالی که عرضه در بازار جوابگو این مقدار تقاضا نیست و همین امر موجب بالا رفتن بیش از پیش قیمت ارزها می شود.
تحریم های گسترده علیه کشور موجب کاهش صادرات و افت قیمت کالا های صادراتی در مقابل واردات شده و ارزش پول ملی در مقابل ارز های خارجی را کاهش می دهد. تمام این عوامل دست به دست هم داده و بخش های تولیدی کشور را هم با مشکل مواجه می کند بنابراین سرمایه گذاران از قرار دادن سرمایه خود در بخش های مولد اقتصادی اجتناب کرده و بخش اعظم درآمد های دولت که می تواند از طریق مالیات تامین شود محدود می شود و دوباره چرخه تورم در جامعه فعال می شود.
چگونه قیمت ارز کاهش می یابد؟
با کنترل و اصلاح دلایل افزایش نرخ ارز می توان متقابلا نرخ ارز را در جامعه کاهش داده و ارزش پول ملی را تقویت کرد. اگر این سوال مطرح شود که چگونه قیمت ارز کاهش می یابد می توان پاسخ داد اگر دولت استقراض خود را از بانک مرکزی کاهش دهد و مدیریت بهتری در بودجه بندی کشور داشته باشد، رشد نقدینگی با کاهش مواجه شده و به دنبال آن نرخ تورم مهار می شود. عامل دیگری که می تواند به کاهش نرخ ارز کمک کند، تک نرخی شدن ارز و مبارزه با فساد و دلالی در این حوزه است.
در حال حاضر چندین سال است که دولت برای تقویت صادرات نرخ ارز دستوری تعیین کرده که این نرخ با نرخ ارز در بازار آزاد فاصله معنا داری دارد. در نتیجه این امر با وجود سقف خرید ارز موجب شده تا دلالان به فکر خرید ارز نیمایی و فروش آن در بازار آزاد افتاده که به افزایش چند برابری نرخ ارز دامن می زند. بسیاری از کارشناسان اقتصادی توصیه به تک نرخی شدن ارز برای جلوگیری از سوء استفاده در این بازار دارند.
بنابراین به عنوان جمع بندی کلی می توان گفت بهبود بودجه نویسی دولت و استقلال یافتن و وابستگی کمتر به چاپ پول از سوی بانک مرکزی و همچنین ایجاد یک نرخ ثابت برای ارز می توانند راهکار های اصلی برای کاهش نرخ ارز باشند. در شرایط بی ثباتی نرخ ارز بسیاری از فعالان اقتصادی با ضرر و زیان مواجه می شوند که این موضوع به نوبه خود ضربه دیگری بر پیکره اقتصاد کشور است.
مزایا و معایب نوسانات قیمت ارز
جلوگیری از نوسانات نرخ ارز و تثبیت آن همانطور که در بر دارنده مزایایی از جمله کاهش فساد در بازار ارز است می تواند زمینه ساز بروز مشکلاتی هم در عرصه اقتصاد باشد. در این بخش به بررسی مزایا و معایب نوسانات قیمت ارز می پردازیم. به عنوان مثال می توان کاهش رقابت پذیری تولیدات داخلی در مقابل تولیدات خارجی در صورت تثبیت نرخ ارز را بیان کرد. به این معنی که اگر نرخ تورم بیش از نرخ ارز افزایش یابد کالا های داخلی افزایش قیمت داشته و کالا های وارداتی با قیمت بهتری معامله می شوند در نتیجه بنگاه های داخلی توان رقابتی خود را در مقابل واردات از دست داده و در پی تعطیلی بنگاه های تولیدی، نرخ بیکاری هم در جامعه افزایش می یابد.
اگر نرخ ارز تثبیت شود می تواند به خروج منابع ارزی بیانجامد به این معنی که افراد با تبدیل سرمایه ارزی خود به ریال و سرمایه گذاری بلند مدت بعد از چند سال می توانند سرمایه خود را مجدد به ارز با نرخ تثبیت شده تبدیل کنند و سود قابل توجهی به دست آورند. در نهایت به علت شکاف ایجاد شده بین نرخ ارز و نرخ تورم، قاچاق کالاهای وارداتی بیش از پیش افزایش می یابد. مسائل مطرح شده مربوط به مزایای نوسانات ارز بوده و بزرگ ترین عیب این نوسانات هم ناپایداری اقتصادی و عدم وجود انگیزه برای سرمایه گذاری و پیش بینی آینده اقتصادی است.
